Double Jeopardy là gì và kiểm soát quyền lực của hành pháp

Double jeorpardy là gì?

Mỗi lần xem phim Mỹ có cảnh xét xử, mình hay thắc mắc khi xảy ra một sai sót trong tố tụng (ví dụ như mua chuộc nhân chứng khai man), tòa thường gọi công tố viên lên để hỏi “Giờ ông tính sao’’ thì công tố viên sẽ nói ‘’Bên công tố rút hết các cáo buộc’’ và nghi can được ‘’walk free’’ chứ không có chuyện giao lại cho bên công an để ‘’điều tra tiếp’’ hay ''điều tra lại".

Sau khi tìm hiểu lý do đằng sau đó, mình hiểu rằng có một luật gọi là Double jeopardy. Đây là Tu chánh án thứ 5 trong hiến pháp Mỹ (thể hiện được tính quan trọng của nó).

Double jeorpardy là một thuật ngữ trong thông luật, có nghĩa là ngăn cản việc một người bị truy tố hai lần về cùng một tội hình sự (có một số ngoại lệ).

Tại sao Double jeorpardy quan trọng?

Double jeorpardy có ý nghĩa quan trọng trong việc bảo vệ một cá nhân không bị một hệ thống chèn ép. Luật này bắt buộc cảnh sát và công tố phải chuẩn bị bằng chứng thật kỹ lưỡng trước khi truy tố một tội nào đó ngay từ lần đầu tiên, tránh đưa một cá nhân ra điều tra và buộc tội nhiều lần.

Mỗi bang tại Úc có những điều chỉnh khác nhau khi áp dụng Double jeopardy. Các bang đều đưa thêm vào ngoại lệ, nhưng nhìn chung cũng khá giống nhau. Khi muốn đưa một người ra xử lại về cùng một tội:

- Phải có thêm bằng chứng mới và thuyết phục, và

- Tội đó phải cực kì nghiêm trọng (ví dụ phải là tội chung thân đối với NSW và ACT, hay ít nhất 25 năm tù đối với QLD. Úc không có án tử hình).

Thế nào là bằng chứng mới và thuyết phục?

Bằng chứng mới là bằng chứng chưa xuất hiện ở lần xử đầu tiên, và phải có lý do hợp lý vì sao bằng chứng này không xuất hiện ở lần xử đầu tiên (nếu do lỗi cẩu thả bên điều tra, thì bằng chứng này không được tính là mới). Bằng chứng thuyết phục là bằng chứng phải cực kỳ quan trọng và có sức nặng.

Việc đưa một vụ án ra xét lần hai cũng phải thông qua rất nhiều quy trình khắt khe để bảo đảm bên Hành pháp không lạm dụng quyền lực.

Nếu một tội phạm thoát tội vì luật này, thì nạn nhân và gia đình bị oan sai. Nhưng nếu không có luật này, bất kể ai cũng có thể là nạn nhân của việc sai sót trong tố tụng.